Rozgraniczenie nieruchomości

Rozgraniczenie nieruchomości w postępowaniu administracyjnym to jeden z trybów ustalenia przebiegu granic nieruchomości sąsiadujących, w sytuacji zaistnienia sporu o granice pomiędzy właścicielami nieruchomości. Istota rozgraniczenia polega na wyodrębnieniu nieruchomości z innych otaczających ją gruntów przez ustalenie w terenie linii określającej zasięg prawa własności w stosunku do gruntów sąsiednich. Wskazać należy, że ustawodawca faworyzuje administracyjny tryb postępowania rozgraniczeniowego, na co wskazuje zapis ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne, w której postanowiono, że rozgraniczenia dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miasta), a w przypadkach określonych w ustawie sąd.

Postępowanie rozgraniczeniowe może być wszczęte z urzędu lub na wniosek właściciela. Jest to szereg czynności, między innymi określenie położenia punktów granicznych i łączących je linii granicznych oraz sporządzenie stosownej dokumentacji. Rozgraniczenie to procedura ustalenia przebiegu granic pomiędzy nieruchomościami, czyli terenami o ustalonym tytule prawnym w rozumieniu art. 46 par 1 Kodeksu Cywilnego.

Również w przypadku gdy tereny otaczające nieruchomość są terenami o nieustalonym tytule prawnym rozgraniczenie jest możliwe. W takim przypadku rozgraniczenie prowadzi do wyodrębnienia terenu będącego czyjąś własnością z otoczenia. Możliwe jest, również dokonanie rozgraniczenia nieruchomości należących do tego samego podmiotu prawa własności, jednak warunkiem koniecznym jest prowadzenie osobnych ksiąg wieczystych dla rozgraniczanych nieruchomości. Rozgraniczenie jest złożonym postępowaniem, którego czynności formalno-prawne jak również techniczne są ściśle opisane w prawie.

Ramy prawne rozgraniczenia nieruchomości określa w rozdziale 6 Prawo Geodezyjne i Kartograficzne oraz rozporządzenie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości. Rozgraniczenie dokonuje się w pierwszej kolejności w trybie administracyjnym przez wydanie Decyzji Administracyjnej o rozgraniczeniu lub na podstawie zawarcia przed geodetą aktu ugody, który ma moc postanowienia Sądu. Jeżeli do powyższego nie dojdzie lub w ciągu 14 dni jedna ze stron zażąda rozpatrzenia sprawy przez Sąd, pomimo wydania Decyzji administracyjnej, sprawę rozpatruje Sąd Cywilny właściwy miejscowo.

Sąd zasadniczo rozpoznaje sprawy rozgraniczeniowe, które przekazuje wójt (burmistrz, prezydent miasta) zaś złożenie wniosku do sądu z pominięciem etapu administracyjnego nie jest możliwe, bowiem sąd odrzuci taki wniosek, bez jego merytorycznego rozpoznania. W imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) czynności ustalania przebiegu granic wykonuje upoważniony geodeta legitymujący się uprawnieniami zawodowymi z zakresu 2, który jednak nie orzeka. To czyni powyżej wymieniony organ administracji publicznej. Na geodecie spoczywa obowiązek zebrania i oceny wszystkich dowodów polegającym na wyszukaniu i sprawdzeniu wszelkich istniejących dokumentów świadczących o stanie prawnym nieruchomości i to nie tylko tych, które znajdują się w państwowych zasobach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, ale także materiałów archiwalnych i tych, które przedstawi dla potrzeb postępowania strona.